Nhớ “nem chua chợ huyện”

Vốn nhiều xê dịch, từng cơm hàng cháo chợ từ bắc vô nam nửa đời dư, sao chiều nay bỗng nhớ và thèm mấy cái “nem chua chợ huyện”.

(Nem Chợ Huyện là đặc sản của vùng quê Tuy phước, Bình Định)

Lần ấy đi Quy Nhơn

Bạn tôi tỏ vẻ ân hận vì không có đặc sản đãi anh em. Hỏi ra mới hay hai thứ đặc sản ấy chính là “nem chợ huyện” và rượu Bàu Đá. Đó là thứ nem chua, như bao thứ nem chua làm từ thịt nạc giã nhuyễn trộn thính, cuốn lại bằng lá chuối, để vài ngày đem bán nhưng cứ đinh ninh không đâu có thứ nem ngon và ám ảnh như nem chợ huyện xứ này.

Ai đó sẽ hỏi: Chợ huyện nào? Đất nước mình có mấy trăm cái chợ huyện? Vâng! Đúng thế. Nhân đây cũng xin đề xuất, nếu thương hiệu nem chợ huyện Tuy Phước mà đi đăng ký bản quyền xuất xứ thì hãy ghi ba chữ “NEM CHỢ HUYỆN” bằng chữ viết hoa để phân biệt chợ huyện Tuy Phước thuộc tỉnh Bình Định với những chợ huyện khác…

Chợ huyện nào? Đất nước mình có mấy trăm cái chợ huyện?

Bạn tôi, một nhà thơ ở Bình Định lâu ngày sống phố thị nhưng cái hương quê nơi chợ huyện nghèo vẫn day dứt tâm can. Lần ấy bạn bảo nợ bọn tôi bữa nem chợ huyện. Và lần khác, khi đến Quy Nhơn, chúng tôi được bạn cho thưởng thức món còn… nợ từ mấy năm trước. Quả là công phu. Chao ôi, những cái nem chua quấn trong lá chuối kiểu nem chua xứ Thanh hoặc nem Thủ Đức (Sài Gòn) thôi nhưng ăn vào ngon ngọt và thơm giòn hơn hẳn. Ám ảnh lắm, cái món dân dã được làm từ chợ quê ấy.

Rượu Bàu Đá, An Nhơn thơm nồng mà nói như Văn Cao, rất “dày”, được nhắm với nem chợ huyện bữa đó làm chuếnh choáng gần hết đám chúng tôi. Trở ra bắc, có nem chua Thanh Hóa, cũng rất ngon nhưng bây giờ người ta đua nhau sản xuất nhiều quá, nhanh quá và ẩu nữa nên chất lượng phần nhiều không được như xưa.

 Nem chua Chợ Huyện, Tuy Phước, Bình Định

Biết tôi thích món “nem chợ huyện”, nên lâu lâu ra Hà Nội bạn tôi lại mang bó nem chua làm quà. Thực cảm động, không phải vì bạn cho quà, mà bởi cái tình, quý mến nhau nên mới công phu vậy. Chuyện món ăn đơn sơ thôi nhưng nó là một phần di sản ẩm thực mỗi vùng quê đấy.

Cuộc sống luôn đổi thay, nhiều món ăn truyền thống, nhiều thứ quà quê đang dần phai nhạt nhưng có những thứ quý báu, có thương hiệu như “nem chợ huyện” thì cần được giữ lại cho muôn sau. Nói thế thôi, chả biết rồi đến một ngày những “nghệ nhân” của món ăn đó ra đi, hậu duệ họ liệu có ai kế thừa? Tôi là người lạc quan và luôn nghĩ rằng sản vật cũng như món ăn, và rộng ra là di sản văn hóa cái gì ngon, quý thì người ta giữ. Đừng quá lo xa. “Cái gì hợp lý thì tồn tại”.

Tân Linh – Báo Thanh niên 16/2/2015
Ảnh: Tâm Ngọc

Lời của Dasaque – Đặc sản quê hương:

Tác giả chợt nhớ thèm cái hương vị của nem Chợ Huyện hay bỗng dưng thèm cái gì đó ở nơi xứ nẫu chăng? Ngày xưa Xuân Diệu, nhà thơ lãng mạn bậc nhất, khi về đất “nem chua Chợ Huyện” cũn phải than rằng “đêm ngủ ở Tuy phước để mà không ngủ”. Nhà văn Lê Hoài Lương cũng khen rằng: nem Chợ Huyện là một sản vật nổi tiếng của Bình Định đã đi vào ca dao – “Ai về Vinh Thạnh quê em/ Ăn nem Chợ Huyện xem đêm hát tuồng”. Có nhiều sản vật giờ chỉ còn trong kí ức nhưng nem Chợ Huyện không những vẫn tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ hơn xưa